“Bayburt Tarhunu”nun coğrafi işaret tescili sonrası gerçekleştirilen ilk denetim, ürünün tescil sahibi olan üniversitemiz tarafından başarıyla tamamlandı. Böylece tarımsal ve kültürel bir miras niteliği taşıyan ürünün geleneksel niteliklerini korumaya yönelik yasal izleme süreci resmen başlatılmış oldu.

Üniversitemiz girişimleriyle başvurusu yapılan “Bayburt Tarhunu”, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Mayıs 2025 tarihinde menşei adı olarak tescillenmişti. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ve ilgili yönetmelikler gereğince, bu tescilin ardından her yıl düzenli olarak denetim raporlarının hazırlanarak Türk Patent ve Marka Kurumuna iletilmesi gerekmektedir.

Ayrıca ilgili yönetmelik uyarınca, tescile konu ürünü üreten, işleyen ya da tedarik zincirinde yer alarak ürünün özelliklerini etkileyen kişi ve kuruluşların, faaliyetlerini tescilin Resmî Bülten’de yayımlandığı  tarihinden itibaren altı ay içinde üniversitemize bildirmeleri zorunludur. Bu bildirimlerin yanı sıra, sahada yapılacak gözlemlerle de tespit edilen üreticilere yönelik denetim faaliyetleri sürdürülecektir.
Bu kapsamda, “Bayburt Tarhunu” ibaresini kullanan üretici ve firmaların; ürünün tanımı, ayırt edici özellikleri ve üretim metodunda belirtilen esaslara uygunluğunu değerlendirmek amacıyla, üniversitemiz koordinatörlüğünde bir Denetim Komisyonu kurulmuştur. Komisyon; Bayburt Üniversitesi Gıda Mühendisliği ve Organik Tarım İşletmeciliği Bölümlerinden birer öğretim üyesi, Bayburt İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Bayburt Ziraat Odası ve Bayburt Tarhunu üreticilerinden bir temsilcinin katılımıyla oluşturulmuştur.

Doç. Dr. Ayla Arslaner başkanlığında yürütülen ilk saha denetimleri gerçekleştirilmiştir. Bu süreçte Bayburt’un Yedigöze, Adabaşı, Değirmencik, Konursu, Aşağı Kırzı, Kitre köyleri ile Demirözü ilçesinde faaliyet gösteren üreticiler ziyaret edilmiştir. Denetim kapsamında üreticilere bilgilendirme yapılmış; üretim ve kurutma alanlarında gözlemler gerçekleştirilmiştir. Özellikle farklı tarhun çeşitlerinin kullanılmaması, fideleme yöntemi ve dikim sıklığı, yabancı ot ve hastalıkla mücadele yöntemleri, hasat, kurutma ve depolama koşulları detaylı şekilde incelenmiştir. Denetim esnasında üretici bilgileri kayıt altına alınmıştır.

İlk saha denetimlerinin ardından süreç, pazarlama, dağıtım ve piyasaya arz aşamalarında faaliyet gösteren işletmelere yönelik denetimlerle devam edecektir. Bu kapsamda; taklit ürünlerle mücadele, standart kaliteye uygun üretim, ürün logosu ve coğrafi işaret ambleminin doğru kullanımı gibi konularda da denetim faaliyetleri yürütülecektir.

Sürece ilişkin değerlendirmelerde bulunan Üniversitemiz Rektörü Prof. Dr. Mutlu Türkmen şu ifadeleri kullandı:
“Bayburt’un doğal ve kültürel değerlerini korumak, geleneksel üretimi kayıt altına alarak gelecek kuşaklara aktarmak üniversite olarak bizim asli görevlerimizdendir. 'Bayburt Tarhunu’ gibi yöresel ürünlerin tescillenmesi sadece bir kimlik kazanımı değil, aynı zamanda kırsal kalkınma ve yerel üreticiye doğrudan destek anlamına gelmektedir. Tescil sürecinin ardından ilk denetimi başarıyla tamamlayarak bu ürünün marka değerini güvence altına alacak süreci başlatmış bulunuyoruz. Üniversitemiz bundan sonraki denetim süreçlerinde de sorumlulukla hareket ederek Bayburt’un coğrafi işaretli ürünlerine sahip çıkmaya devam edecektir.”