Page 112 - Sayı 29

Paranın Serüveni

ve Kripto Para

Olgusu

Dr. Öğr. Üyesi Ümit YILDIZ

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Bugün para dendiğinde aklımıza mal veya yoluyla gerçekleşir. Ancak bu tür bir sistemde
hizmet alım satımlarında kullanılan kağıt veya işlem maliyetlerinin son derece yüksek olacağı
madeni cisimler gelse de aslında mal veya aşikardır.
hizmet alım satımlarında genel kabul gören her Zaman içerisinde trampa ekonomisinin
türlü varlık para olarak tanımlanabilir. Buradaki zorluklarını anlayan insanoğlu birtakım
önemli nokta para olarak kullanılacak varlığın nesneleri değişim aracı olarak kullanmayı tercih
herkes tarafından kabul görmesi ve birtakım etmiş ve paranın tarihi serüveni mal paralar ile
fonksiyonları yerine getiriyor olmasıdır. Bu başlamıştır. Mal paralar parasal değerinin yanı
fonksiyonlar paranın değişim (mübadele) aracı sıra mal olarak kullanıldığında da bir değeri olan
olması, hesap birimi olması ve değer saklama paraları temsil etmektedir. Paranın tarihçesi
aracı olmasıdır. incelendiğinde mal paraların geniş bir döneme
Değişim aracı olarak para ekonomilerde mal yayıldığını söyleyebiliriz. Deniz kabukları, kahve
veya hizmet alım satımlarında paranın karşılık çekirdekleri gibi nesnelerle başlayan mal para
olarak sunulması işlevini tanımlamaktadır. serüveni zamanla yerini altın ve gümüş gibi
Hesap birimi olarak para ise mal veya hizmetlerin değerli madenlere bırakmış ve bu nesneler
değerinin belirlenmesini ifade ederken, değer uzunca bir dönem ekonomilerde para olarak
saklama aracı olarak para tasarrufların kullanılmıştır.
saklanabilmesine olanak sağlayan işlevdir. Eğer Altın veya gümüş gibi değerli madenleri
herhangi bir varlık bu işlevleri yerine getiriyor taşımak ve saklamak kolay değildir. Bu nedenle
ve genel kabul görüyorsa bu varlığın para olarak zaman içerisinde altın veya gümüş karşılığı
tanımlanabileceğini kolaylıkla söyleyebiliriz. basılan banknotlar, diğer bir adıyla temsili paralar
Elbette para olarak kabul edilen varlığın bu ekonomilerde işlem görmeye başlamıştır. Temsili
işlevleri yerine getirebilmesi için bazı özellikleri para altın ya da gümüş gibi değerli metaller
taşımasını bekleriz. Bu yönüyle para, standart, karşılığında basılır ve banknotu elinde tutan
taşınabilir, bölünebilir, dayanıklı, homojen ve taklit kişinin sahip olduğu altın veya gümüş miktarını
edilemez olmalıdır. temsil eder. Anlatılanlardan da anlaşılacağı gibi
Paranın tarihi süreçteki serüveni bu sistemdeki temel nokta banknotun değerli
incelendiğinde takas ekonomisi adını verdiğimiz bir metal cinsinden karşılığının bulunması
dönem dışında paranın insanlık tarafından zorunluğudur. Ancak zamanla bu sistem de terk
değişim aracı olarak kullanıldığını görmekteyiz. edilerek herhangi bir metal karşılığı olmayan,
Burada sözünü ettiğimiz takas ekonomisi gücünü merkezi otoriteden alan fiat (itibari)
en net ifadesiyle paranın bir değişim aracı paralar tedavüle girmiştir. Fiat paralar esasında
olarak kullanılmadığı, mübadelelerin mal bugün kullandığımız paralardır. Mal paraların
veya hizmetlerin takası yoluyla gerçekleştiği aksine bir mal olarak kullanıldığında değeri yok
ekonomilerdir. Bir diğer adı da trampa denecek kadar azdır ve satın alma gücü üretim
ekonomisidir. Bu tür ekonomilerde para yoktur maliyetlerinin oldukça üzerindedir.
ve alışverişler mal veya hizmetlerin takası

112