Page 124 - Sayı 29

DİYABET:

KÜRESEL BİR SALGIN

Dr. Öğretim Üyesi Ebru SÖNMEZ SARI

Sağlık Bilimleri Fakültesi

Halk arasında şeker hastalığı olarak Diyabet bulaşıcı olmayan bir hastalıktır.
bilinen “Diyabet”, insülin hormonunun vücutta Ancak günümüzde diyabet görülme sıklığı o
bulunmaması, azlığı ya da etkisizliğinden kadar artmıştır ki Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)
kaynaklanan kronik bir hastalıktır. Diyabetin 3 diyabeti küresel bir salgın olarak ifade etmektedir.
spesifik belirtisi vardır. Bunlar; polifaji (çok yemek Diyabet, 21. yüzyılda insan sağlığını tehdit eden
yeme), polidipsi (çok su içme) ve poliüri (çok ana problemlerden biri haline gelmiştir. 2015
idrara çıkma)’dir. Ayrıca diyabetin 4 tipi vardır. Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) verilerine
En yaygın olan diyabet tipleri Tip 1 diyabet ve Tip göre tüm dünyada 415 milyon birey diyabetli iken
2 diyabettir. Tip 1 diyabette çoğunlukla insüline bu sayı 2021 IDF verilerine göre 537 milyona
bağımlılık söz konusudur. Çocukluk çağında ve ulaşmıştır. Eğer bu artışı durdurmak için yeterli
gençlerde daha sık görülmektedir. Tip 2 diyabet önlem alınmazsa, 2030 yılına kadar 643 milyon
ise çoğunlukla ilerleyen yaşla birlikte ortaya insanın, 2045 yılına kadar ise 783 milyon insanın
çıkmaktadır. Sağlıksız beslenme, sedanter yaşam diyabetli olacağı tahmin edilmektedir. Ülkemizde
ve sigara kullanımı gibi sağlıksız yaşam tarzı de diyabetli birey sayısı çok hızlı bir şekilde
davranışlarından kaynaklı ortaya çıkan Tip 2 artmaktadır. 2021 IDF verilerine göre 20-79 yaş
diyabet, Tip 1 diyabetten daha yaygındır. Bir diğer arası diyabetli kişilerin prevalansı Avrupa’da en
diyabet tipi ise gebelik döneminde ortaya çıkan yüksek olan 5 ülke arasında Türkiye 1. sıradadır.
gestasyonel diyabettir. Son diyabet tipi ise daha Diyabetle mücadelede en önemli nokta
az görülen ve pankreası etkileyen pek çok sebebe değiştirilebilir risk faktörlerinin ortadan
bağlı ortaya çıkan diğer spesifik tip diyabettir. kaldırılmasıdır. Sağlık profesyonelleri birey, aile
Kontrol altına alınmadığı sürece yıkıcı ve toplumu merkeze alarak değiştirilebilir risk
sonuçlara sebep olan “Diyabet”, sık görülmesi, faktörleri konusunda bilgilendirmeler yapmalıdır.
bireyin yaşam kalitesini olumsuz etkilemesi, Ayrıca bireyler sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz,
kontrol edilmediği zaman birçok organı sigara ve alkolden uzak durma gibi sağlıklı yaşam
etkileyerek yeti yitimine ve hastane yatışlarına tarzı davranışlarına teşvik edilmelidir.
sebep olması nedeniyle önemli bir toplum “14 Kasım Dünya Diyabet Günü”nün
sağlığı sorunudur. Diyabet kaynaklı yeti yitimleri yaklaşmasıyla birlikte günümüzde önemli bir halk
sağlık hizmetlerinin kullanımını artırmakta ve sağlığı sorunu olan diyabete karşı mücadelede
iş gücü kaybına neden olmaktadır. Dolayısıyla bir farkındalık oluşturmak, diyabetin önlenmesi,
bu durum ülke ekonomisine de büyük bir yük erken tanısı ve yönetimi için büyük önem arz
oluşturmaktadır. etmektedir.

124