Page 124 - SAYI 28

Nusret Bey’in bu savunmasına karşılık mah- mesinin sebebi sorulmasına karşı (o vakit zaten
keme heyeti, Türk ve Ermeni tanıkların ifadele- iş bitmişti) yolunda cevap vermesi (…)
rini dinlemiştir. Nusret Bey’in davasında tanıklar (…) Nusret bey güya tehcirden sonra gelen bir
dinlendikten sonra Divan-ı Harb-i Örfi ilk olarak; emirde hiçbir Ermeni bırakılmaması, bırakıldığı
Ermeni Tehciri olayında genel kanısını açıkla- takdirde idam ile tehdit edildiğinden dolayı, ai-
mıştır. Mahkemeye göre: lece intihar eden Bayburt Mal Müdürü Ovakim
(…) Yapılan mahkemeler sonucunda bahse- Efendi’yi de tehcire tabii tuttuğunu ve bununla
dilen cinayetlerin, her şeyden önce İttihat ve birlikte Ovakim Efendi’nin intiharında suçu ol-
Terakki Cemiyetinin Genel Merkezinde tasar- madığını söylese de Ovakim Efendi’nin ailece
lanarak ve takrir olunarak Genel Merkez üye- İslam dinini kabul etmiş olması üzerine tehcir-
lerinden Dr. Bahaaddin Şakir’in başkanlığı ve den istisna edilmiş ve bundan sonra da Nusret
Teşkilat-ı Mahsusa adı altında birtakım alçak ve Bey’in Ovakim Efendi’nin evine giderek kızlarını
adilerden oluşan grup tarafından bazı hatalar kendisine vermesi yolundaki isteğini red etme-
meydana getirildiğini ve karar Teşkilat-ı Mahsu- sine dayanarak tehcir ile tazyik etmeye başla-
sa memurları eliyle taşra reisleri ve memurlara mış ve Ovakim Efendi’nin kendilerinin de tehcir
bildirilerek çoğunun onayı alınmış ve bu vahşete edildikleri takdirde öldürülecekleri düşüncesiy-
onay vermeyen Yozgat Mutasarrıfı Cemal Bey, le kendisi ile iki erkek oğlunun asılarak, eşi ile
Kastamonu Valisi Reşid Paşa ve ismi bilinen di- kızı ve kız kardeşi zehir içerek intihar etmiş ol-
ğerleri gibi bazı hamiyetperver memurlar ise dukları muhakemeden anlaşılmasına ve Nusret
görevlerinden alınarak onların hayvani emel ve beyin olay yerine gitmediğini ve olayı zabıtadan
amaçlarına körü körüne alet olan Yozgat Muta- öğrendiğini beyan ile böyle yürek sızlatan bir
sarrıfı Kemal -asılarak idam edilen- ve Ankara olayı, sıradan bir olay olarak görmesi ve Ovakim
Valisi Atıf örneği insanlık düşmanları tayin edil- Efendi’nin evinin penceresinde terk etmiş oldu-
miş ve ondan sonra da gizli emirler gereğince ğu anlaşılan vasiyetnameden de habersiz gö-
ve bir vecih yazılı düzenleme (hile) ve hazırlanan rünmesi de isnat edilen suçları sağlamlaştıran
kişiler aracılığıyla tehcir ve katliam gerçekleşti- hallerden görülmesine ve Nusret Bey’in Ergani
rildiği Divan-ı Harb’de bulunan zabıtnamelerde- Mutasarrıflığında bulunduğu sırada da kendisi
ki kesin deliller ile kuşkuya yer bırakmayacak bekar bulunduğu hâlde küçük Naime kızı evine
şekilde ortaya çıkmıştır. alarak bekrini izale ve kız kardeşi Filomeni’ye de
Bayburt Ermenilerinin tehcir ve öldürme tecavüz ettiği Trabzon tehcirinin Divan-ı Harb
olaylarında Nusret Bey’in oynadığı rolle ilgili tarafından yapılan mahkemesi sırasında tanık
tanık ve deliller ışığında (!) Mahkeme Heyeti’nin sıfatıyla çağrılan Filomenin Nusret Bey’in aley-
vardığı sonuçlar ise şöyledir: hinde beyan ve ifade etmesine ve bunun Nusret
(…) Zanlı Nusret Bey’in Bayburt Tehcirini gar- Bey’in müdafaaten dermeyan eylediği üzere millî
nizon kumandanlığından aldığı düzenli asker intikam saikasıyla düzenlenmiş bir ? ibaret ola-
ve mevcut jandarmalar ile uyguladığı ve tehcire mayıp çünkü devletin bir memur ve işçisi veya
memur olarak Erzurum’dan gelen çeteci Meh- milletin bütün fertlerinin ondan hassamend ola-
med Necati’nin yüzünü tanımayarak kovduğunu mayacaklarına ve nitekim Divan-ı Harbçe çağrı-
ve kazası içinde katliam olmadığını beyan ettiği lan Ermeni tanık ve şikayetçilerin kendilerinin
hâlde işbu ifadelerinin hepsinin gerçek dışı ol- ırz ve namus ve hayatlarını koruyanları güzel
duğunun üstte kaydedilen şahitlik ve beyanlar bir dil ve şükran ile beyandan çekinmemeleri
ile ortaya çıkmasına ve bununla birlikte böylece ifadelerinin sıhhatli olduğuna delil olduğuna ve
sözü edilen facialara katılmış olduğu hâlde bu olay sonrasında şikayete ve muayene raporu
babda hiçbir güna kanuni girişimde ve tekrarı- elde etmeye çalışmaları ise o zaman şiddet fela-
nın engellenmesi hakkında gerekli tedbirleri al- ketlerinden başka bir faydayı gerektirmeyeceği
madıktan başka olayı üstüne haber vermeye bile aşikar bulunduğundan bahsedilen hususların
gerek görmemesi ve Erzincan’a teslim olanlar olmaması da iddia edilen fiilin haksızlığına delil
için bilgi ve haber verilmediği hâlde bunu da ses- kabul edilemeyeceğine dayanarak Nusret Bey’in
sizlikle karşılaması ve sorgu sırasında ilk kafile- bütün savunmasının akıldışı olduğu belirtilmiş-
yi resmi yazıyla Erzincan’a gönderdiğini ve fakat tir.
bu yazının cevabını almadığını beyan etmesine
dayanarak bu konuda da vilayete şikayet etme-

122