Page 21 - Kalite Bülteni 2023 4. Sayı

KALİTE

Sayı: 4 / EYLÜL / 2023

ÖYKÜ

Soğuk bir Ocak sabahı, bir adam Washington DC'de bir metro istasyonunda,
kemanla 45 dakika boyunca altı Bach eseri çalar. Bu süre içinde, çoğu işe yetişme telaşında
yaklaşık bin kişi kemancının önünden geçip, gider.

Kemancı çalmaya başladıktan ancak üç dakika kadar sonra, ilk kez orta yaşlı bir
adam kemancıyı fark edip, yavaşlar ve birkaç saniye sonra da gitmek zorunda olduğu yere
yetişmek üzere yine hızla yoluna devam eder.
Kemancı ilk bir dolar bahşişini bundan bir dakika kadar sonra alır. Bir kadın
yürümesine ara vermeksizin parayı kemancının önüne koyduğu kaba atarak, hızla geçer,
gider.
Birkaç dakika sonra, bir başka adam duraklayıp, eğilerek dinlemeye başlar ancak
saatine göz attığında işe geç kalmamak için acele ettiğini belirten ifadelerle hızla yoluna
devam eder.
En fazla dikkatle duran ise üç yaşlarında bir oğlan çocuğu olur. Annesinin
çekiştirmelerine rağmen, çocuk önünde durur ve dikkatle kemancıya bakar. En sonunda
annesi daha hızlı çekiştirerek çocuğu yürümeye zorlar. Oğlan arkasına dönüp dönüp
kemancıya bakarak, çaresizce annesinin peşinden gider. Buna benzer şekilde birkaç çocuk
daha olur ve hepsi de anne, babaları tarafından yürümeye devam için zorlanarak,
uzaklaştırılırlar.
Çaldığı 45 dakika boyunca kemancının önünde sadece 6 kişi, çok kısa bir süre durur.
20 kişi duraklamadan, yürümeye devam ederek, para verir. Kemancı çaldığı süre içinde 32
dolar toplar. Çalmayı bitirdiğinde ise sessizlik hakim olur ve kimse onun durduğunu fark
etmez, alkışlamaz.
Hiç kimse onun dünyanın en iyi kemancısı Joshua Bell olduğunu ve elindeki 3,5 milyon
dolarlık kemanla, yazılmış en karmaşık eserleri çaldığını anlamaz. Oysa Joshua Bell'in
metrodaki bu mini konserinden iki gün önce Boston'da verdiği konser biletleri ortalama
100 dolara satılmıştır…

Bu gerçek bir hikayedir ve Joshua Bell'in öylesine bir kılıkla metroda keman
çalması, Washington Post gazetesi tarafından algılama, keyif alma ve öncelikler üzerine
yapılan bir sosyal deney gereği kurgulanmıştır. Bu deneyle sorgulanan şeyler şunlardır:

v Sıradan bir yerde, uygunsuz bir saatte güzelliği algılayabiliyor muyuz?
v Durup ondan keyif alıyor muyuz?
v Beklenmedik bir ortamda, bir yeteneği tanıyabiliyor muyuz?…..
Bu deneyden çıkarılacak kıssadan hisse ise, dünyanın en iyi müzisyeni, dünyadaki en iyi
müziği çalarken, önünde durup, dinleyecek bir dakikamız dahi yoksa yaşamımızı güzel
kılacak başka daha neleri kaçırıyoruz acaba?

19